HISTORIA

Średniowieczna wieś składała się z trzech części: Wojciechowice, Wojciechowice Wielkie, które później stały się Mikułowicami, Wojciechowice Małe (od XVI w. części Bidzin).
Jedna z najstarszych miejscowości powiatu opatowskiego. Człowiek na terenie dzisiejszej wsi mieszkał już w neolicie. Osada istniała także w epoce brązu i epoce żelaza. Lokalna tradycja ludowa utrzymuje, że w czasach pogańskich istniała tu gontyna, na miejscu której powstał kościół. Dawniej występowały Wojciechowice Wielkie i Wojciechowice Małe. Pochodzenie nazwy wsi do niezbyt jasne. Według Długosza w 1362 r. niejaki Woj sław -Woj szyk ufundował tu kościół parafialny. Zapewne musiała istnieć już tu wieś. Ponieważ kościół był pod wezwaniem św. Wojciecha, dlatego wieś mogli nazwać Wojciechowicami, czyli byłaby to nazwa kulturowa a nie patronimiczna.
W 1578 r. (wg. Adolfa Pawińskiego, Polska XVI w. W - wa 1886 r.) było czterech właścicieli Wsi Wojciechowice. Piotr Rzuchowski posiadał część działu, (wojciechowice Małe) na której był jeden zagrodnik na czynszu odrabiający pańszczyznę. Anna Mietelska miała część, na której jeden osadnik odrabiał pańszczyznę z połowy łanu oddanego sobie. Miał do pomocy pięciu osadników - służby oraz jednego komornika bez bydła i sprzężaju, który odrabiał pańszczyznę. Trzecim właścicielem kawałka staropolskich Wojciechowie był Stanisław Białaczowski, który oddał swoją część w dzierżawę Pozowskiemu. Ten płacił czynsz właścicielowi, a pańszczyznę odrabiał jeden zagrodnik (czyli taki, co miał gospodarstwo) gospodarujący na półłanku. Do pomocy miał dwóch chałupników służby. Czwartą właścicielką kawałka wsi była Katarzyna Mietelska. Jej część dawała utrzymanie czterem zagrodnikom i dwóm chałupnikom bez sprzężaju, którzy odrabiali pańszczyznę na powierzchni jednego łana (1 łan -ok. 25 ha). Ten wykaz pokazuje, że staropolska wieś doby feudalizmu miała skomplikowaną strukturę i swoistą logikę ekonomiczną.
W następnych wiekach właściciele dóbr zmieniali się z nieregularną częstotliwością. Co kilkadziesiąt, co kilkanaście, a nawet co kilka lat. Z reguły przechodziły z rąk do rąk drogą spadku, podziałów (działów) rodzinnych, sprzedaży zwykłej, sprzedaży po wystawieniu na licytacji.
W XVIII w. swoją obecność w dobrach wojciechowickich zaznaczyli Wykowscy. Pod koniec tego stulecia administratorem dóbr był Wawrzyniec Nowojewski, szlachcic, który swojego majątku nie miał i zajął się dzierżawą. Takie sytuacje szczególnie w następnych stuleciach zdarzały się coraz częściej. Rodziny szlachty jednowioskowej rozrastały się z pokolenia na pokolenie a ziemi nie przybywało.


W XIX w. właścicielami Wojciechowie byli Jasieńscy, m. in. w I poł. XIX w. Pod koniec 1804 r. Wojciechowice Wielkie z wsią zarobną Koszyce, z dwoma lasami, leśnictwem i karczmą pod lasem, spichlerzem lądowym w Zawichoście nabył od Marianny Wykowskiej Józef Jasieński. Zaś w 1832 r. od tegoż dobra Koszyce z przyległościami kupił Leon Jasieński. Po czterech latach dobra Koszyce i Wojciechowice przechodzą na Teresę z Bajerów Jasieńską. Zaś w 1858 r. przejmuje je Bolesław Jasieński. W 1865 r. majątek został wystawiony na licytację, ale i tak kupuje włości przedprzedstawiciel tej rodziny Leon Jasieński Należał wtedy do zamożnych ziemian Sandomierszczyzny. W 1863 r. Leon Jasieński kupił od Karskich nawet miasto Opatów, którego właścicielem w rok później został jego syn Antoni. Zresztą byli to już ostatni prywatni właściciele Opatowa.
W 1872 r. następnym właścicielem dóbr drogą kupna 453. hektarowego majątku ziemskiego Wojciechowice stał się Józef Wykowski. Od spadkobierców tegoż w kilka lat później nabywa folwarki Helena z Kotkowskich i Mieczysław Cichowscy. Potem włości te przeszły na córkę ich Wandę Baczyńską i jej męża Stanisława, a później (1930 r.) na ich dwójkę dzieci: syna Józefa córkę Helenę, która wyszła za mąż za Augusta Bielińskiego. W dwa lata później Bielińscy objęli całość majątku. Małżeństwo to było już ostatnią parą ziemian w przedwojennych Wojciechowicach.


Ostatnimi, przed reformą rolną w 1945 r. właścicielami dużego majątku ziemskiego, tzw. dworu w Wojciechowicach byli więc Bielińscy, którzy również posiadali dwór w Bidzinach, jako że August odziedziczył folwark bidziński po swoim ojcu Antonim (pochodzącym z Turka pod Lublinem), a tenże wszedł w jego posiadanie przez ożenek z Marią Jasieńską.
Po II wojnie Wojciechowice nadal pełniły funkcję lokalnego ośrodka administracyjnego. Wielka prywatna własność ziemska została częściowo rozparcelowana i częściowo upaństwowiona.
W Wojciechowicach koncentrowały się gminne bądź gromadzkie instytucje i placówki: urząd administracji lokalnej, ośrodek zdrowia, szkoła, bank, posterunek milicji bądź policji, poczta, lecznica zwierząt. dom kultury, biblioteka, placówki handlowe i usługowe.
Współczesne Wojciechowice to wieś przestrzennie rozbudowana. Od głównej drogi biegnącej od szosy Opatów - Ożarów w kierunku Drygulca ulicy, i przecinającej wzdłuż zwartą zabudowę, odchodzą boczne ulice, drogi w kierunku: Mierzanowic, Mikułowic, Jasie. Przestrzeń między kościołem, cmentarzem a dawnymi zabudowaniami dworskimi i folwarcznymi zapełniają przede wszystkim budynki użyteczności publicznej, tworząc wyraźnie centrum wsi i gminy.
Przy głównej drodze przecinającej wieś zachowało się też kilka budynków kamiennych (z II poł. XIX w.) z dawnej otoczki dworu, Urząd Gminy, Posterunek Policji, Bank Spółdzielczy, remiza Ochotniczej Straży Pożarnej, w pomieszczeniach której mają siedziby: Gminny Ośrodek Kultury, Gminna Biblioteka Publiczna, poczta. Przy drodze tej zlokalizowany jest także stadion sportowy, przystanek PKS.

 


Źródło: Józef Myjak, "Tam gdzie Świt cywilizacji rolniczej" . Monografia krajoznawcza gminy Wojciechowice, PAIR Sandomierz 2006